San Llorienzu

El 10 d’agostu festexamos san Llorienzu. Asigún la tradición cristiana, yera un diáconu que se ñegara a quemar inciensu delantre los dioses de Roma, polo que fora condergáu a muerte pol xeneral Dacio, héroe popular dende que sometiere a los galos llevantaos n’armes unos años enantes. El santu fora allugáu desnudu enriba una parriella fierru y rustíu como si fore un gochín. Cuenta la llienda que, con un pizquiñin d’humor negro, dixéra-y al so torturador que-y diera la vuelta porque yá taba asáu de mediu cuerpu. Más lluéu convidáralu a prebar de la so carne, que yá taba nel so puntu.

Enantes de ser martirizáu, san Llorienzu duldó de que fuere nuechi –que lo yera- porque elli vía toles coses con claridá, bañaes de lluz, ensín solombra nin escuridá dengunes.

El nome “Llorienzu” aporta de “laurus” (lloréu), dando “Laurentinus”. El lloréu (“Laurus nobilis”) ye un árbole que siempres ta verde y que ye consideráu perútile pa una montonera malures. Hai autores qu’interpreten que Laurentín, como yera conocíu Llorienzu n’Aragón cuando custodiara –asigún la tradición- el santu grial nos Pirineos, ye’l Lohengrín de les lliendes artúriques, el caballeru la lluz, el caballeru’l Sol, el que, por noble y piadosu, fuere ver el cálice sacráu. A esta tradición amétese el fechu de que, popularmente, “al Sol llámenlu Llorienzu y a la Lluna Catalina”. Ye cosa pa mirar que la playa de Xixón ta pente’l cabu San Llorienzu, al és, per onde ñaz el Sol; ya’l cerru Santa Catalina, al oés, per onde muerre’l Sol.

San Llorienzu, esistiere realmente o non, ye un arquetipu solar. Na so nueche (la verdá ye que ye variante cada añu) tien llugar ún de los más vistosos espectáculos celestes: la cayía d’estrelles (meteoros na realidá), tal y como si fueren decenes de tambayones. Son les perseides, que son llamaes popularmente “llárimes de san Llorienzu”. Quiciavis fora por eso, pol mitu solar, polo que Felipe II d’España consacró a san Llorienzu el monesteriu L’Escorial, centru d’un imperiu nel que “nun se ponía’l Sol”.

A san Llorienzu cellébrenlu en munchos llugares d’Asturies, anque pasa esapercibíu por alcontrase pente munchos grandes festexos braniegos. Ye interesante la cellebración de San Román (conceyu de Candamu) pola llectura de “la carbonina”, rellatu humorísticu de los sucedíos del añu, siempres recitao por una muyer y que mos trae al maxín “l’amuravela” de Cuideiru.

Tamién festexen a san Llorienzu en Llebredo (conceyu de Cuaña), onde piensen que los cuervos xorrascaran col so esñalexu el fuéu que rustiera’l mártire. Cuenten que los cuervos son “mouros”, pero na tradición asturiana los “mouros” o “moros” nun son necesariamente xentes arábigues o nortiafricanes, sinon, en xeneral, xentes antigües que nun yeran cristianes.

Na mitoloxía griega, el cuervu yera un criáu del dios Apolo ya ésti condergáralu a ser negru porque-y traxo l’anuncia de que la so amada Coronide yéra-y infiel. Apolo condergó tamién al cuervu a tener siempres sede.

La mitoloxía hebrea cuenta dalgo asemeyao. Noé, al acabar el diluviu, soltó un cuervu que nun tornó porque aparara pa ver cómo medraba una espiga trigu. Yaveh condergó al cuervu a ser negru y a pasar sede.

Rávena, n’Italia, ta considerada como “la ciudá los cuervos”. Ellí tamién veneren a san Llorienzu pero, amái, el so patrón ye san Apolonio, nome claramente inventáu pa suplantar el cultu a Apolo, el dios de los cuervos.

En Xixón, onde tamién festexen a san Llorienzu, que da nome a la so playa principal, vemos que la mesma sablera pieslla, precisamente, nel cabu San Llorienzu, que tién el so puntu más altu en La Peña’l Cuervu, copitu de piedra de La Colina’l Cuervu.